KİRA DEPOZİTOSUNA DİKKAT

Son dönemlerde yüz yüze eğitimlere devam kararı verilip okullarında açılması ile sıkça gündeme gelen kiralar ve olağanın üzerinde kira artışları, doğal olarak kira depozitolarını da yükseltti. Kiralık ev arayanlar, yüksek kira bedeli yanında bir de yüksek kira depozitosu ödemek zorunda kalıyor. Kira depozitosu; Kira sözleşmesi nedeniyle kiraya verenin uğrayabileceği zararları teminat altına almak amacıyla kiracı tarafından verilen para veya kıymetli evrak olarak verilen güvence teminatına denir. Kiralama işlemlerinde bu teminat önceden verilir ve kira sözleşmesinin şartlarına bağlı olarak kiralanan mülkten çıkarken geri alınır. Bu durum bazen kiracılar için sorun olabilmektedir. Ülkemizde kiracıların hakları yasalar aracılığı ile koruma altına alınmıştır. Bu noktada kira sözleşmesi hazırlanırken “teminat bedeli” ya da “depozito” maddesine dikkat edilmesi gerekmektedir. 13 Eylül 2018’de yayımlanan 85 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Türkiye’de yerleşik kişilerin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirtilen haller dışında kendi aralarındaki her türlü gayrimenkul kiralama sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması yasaktır bu nedenle döviz cinsinden kira depozitosu kararlaştırılamaz. Depozito, kira gibi geri alınamayan bir kalem olarak tanımlanmıyor. Evin kiracıya sunulurken güvene alınması ve herhangi bir mağduriyet yaşanmaması amacıyla konut sahibine verilen ücrettir. Bunun geri alınma hakkı bulunduğu için, tarafların yapacağı görüşmenin ardından depozito kiracıya sözleşme sonunda veya konuttan çıktığı taktirde geri ödenmelidir Depozito Ne Kadar Alınır? Ev Kiralanırken Ne Kadar Depozito Verilmelidir? Mal sahibi, teminat bedeli konusunda Borçlar Kanunu çerçevesinde belirlenmiş sınırlara sahiptir. Buna göre ev sahibi, 3 aylık kira bedelini depozito olarak isteyebilir; ama daha fazlasını isteyemez. Kira depozitosu genellikle bir kira bedeli olarak istenir. Bazı ev sahipleri iki kira bedeli de talep edebilmektedir. Şu şekilde 500 TL kirası bulunan bir ev için maksimum 1500, 2000 TL kirası bulunan bir ev için maksimum 6000 TL olarak değişiklik gösteriyor depozito bedeli. Net üç aylık kira bedelini aşacak şekilde depozito talep edilemez. Kanunlarda getirilen sınırlandırmanın üç kira bedeli olmasının yanı sıra, eğer taraflar anlaşırsa taksitle veya direkt olarak tek seferde ödemenin yapılması sağlanabiliyor. Ayrıca konut sahibinin depozito almama, yarım kira veya daha düşük değerlerde talep etme olanağı da bulunuyor. Tarafların yapacağı anlaşmalarda üst limit belirlenmiş fakat alt limit belirlenmediği için, görüşmenin ardından karar verilmesi sağlanmıştır. Depozito Nasıl Geri Alınır? Depozitoyu geri almak için mülk sahibine, mülkün boşaltılacağının bilgisinin verilmesi gerekir. Mülk sahibi ve kiracı, kendi aralarında anlaşarak depozito ödemesini tek seferde ya da taksitler halinde gerçekleştirebilir. Eve ya da demirbaşlara kullanıcı hatası nedeni ile zarar gelmişse ev sahibi, depozitoyu bu zararları gidermek için kullanabilir. Kiracı, eve zarar vermediği ve kira sözleşmesindeki tüm şartları yerine getirdiği halde ödediği teminat bedelini geri almakta sorun yaşıyorsa ev sahibi aleyhine icra takibi başlatarak hakkını arayabilir. Ev sahibi, kiracısını zor durumda bırakıyorsa ilgili birimler tarafından inceleme yapılarak durum karara bağlanacaktır. Değerli okurlar kira sözleşmesi yaparken evin sözleşme öncesi mutlaka fotoğraflarını çekmenizi ve kira sözleşmeniz bitene kadar bu fotoğrafları saklamanızı sizin yararınıza olacağı için her iki tarafa önermekteyim.. Ev Sahibi Depozitoyu Ne Zaman Geri Ödemelidir? Yasalar çerçevesinde belirlenmiş sınır 3 aydır. Kira sözleşmesi feshedildikten sonra ev sahibi, yasal bir engel yoksa parayı bu süre içinde ödemelidir. Depozito Hangi Durumlarda Geri Verilmez? Borçlar Kanunu’na göre depozito, kiracıdan güvence olarak para ya da kıymetli kağıt alınması anlamına gelmektedir. Bu güvence, aşağıdaki durumları koruma altına almaktadır: • Kiracının eve ya da demirbaşlara zarar vermiş olması • Kiracının kira borcu bulunması • Kiracının ödemekle yükümlü olduğu fatura ya da apartman giderlerini karşılamamış olması Ayrıca bazı mülk sahipleri ile kiracılar arasında, son bir ya da birkaç kirayı ödememek kaydıyla teminat bedeli anlaşması yapılabilir; ama bu durumu avukat olarak önermemekteyim. Bu tür anlaşmalar, ileride yaşanabilecek sorunlarda özellikle kiracının karşısına negatif bir durum olarak çıkabilir. Teminat bedeli ile yaşanan anlaşmazlıklarda şikayetçi taraf savcılıklara başvurarak yasal yollara yönelebilir. Bu noktada ifadeler ve deliller incelenerek bir sonuca varılacaktır.

Av. Esma ÖZALP